Milletlerarası Özel Hukuk (MÖHUK) Davaları
Milletlerarası Özel Hukuk (MÖHUK) yabancılık unsuru içeren özel hukuka ilişkin işlem ve ilişkileri ele alan bir hukuk dalıdır.
Milletlerarası özel hukuk kuralları, kişiler arasında ortaya çıkan hukuki meselelere uygulanacak hukuk kurallarını belirler. Bu nedenle kamu hukuku alanına giren konular kapsama girmez.
Dolayısıyla, uygulanma alanı yabancılık unsuru içeren uyuşmazlıklarla sınırlıdır. MÖHUK’un uygulanabilmesi için iki koşulun gerçekleşmesi gerekmektedir; birincisi ortada özel hukuka ilişkin bir işlem olmalıdır, ikincisi yabancılık unsurunun bulunmasıdır. Yabancılık unsuru, özel hukuk olayları, kişi, konu veya yer itibarıyla yabancı bir hukuk sistemi ile bağlantısı olan olayları ifade etmektedir.
Örneğin, bir Türk vatandaşının Almanya’da ölümünde Türkiye açısından yer, Almanya açısından ise vatandaşlık yabancılık unsurunu teşkil eder. Bir İngiliz vatandaşının İzmir noterinde resmi vasiyetname düzenlemesinde Türkiye açısından vatandaşlık, İngiltere açısından ise hukuki işlemin yapıldığı yer ile işlemin şekli yabancılık unsuru taşır.
Haksız fiil olarak trafik kazası ilgili kişinin ait olduğu ülkeden başka bir ülkede meydana gelmiştir. Olaylarda öncelikli olan, maddi adaletin gerçekleştirilmesi değil, olayın genel olarak adil bir şekilde kişisel, konusal ve/veya mekansal olarak bir ülke hukukuyla ilişkilendirilmesidir. O halde, olay bakımından en uygun olan ülkenin hukuku, maddi olaya uygulanmaya yetkili olmalıdır.
MÖHUK’ta Uygulanacak hukuk kuralları dörde ayrılır:
1-Maddi milletlerarası özel hukuk kuralları (Münhasıran yabancı unsurlu hukuki münasebetleri tanzim etmek üzere çıkarılmış veya geliştirilmiş kurallardır.)
2-Doğrudan uygulanan kurallar (Devletin organizasyonunu, kamu yararı, kamu düzeni, kamu sağlığı gibi yüksek menfaatleri koruma düşüncesiyle sevk edilen, hukuki uyuşmazlığa maddi hukuk çözümü getiren, kamu hukuku, özel hukuk veya karma nitelikli olabilen ve yabancı hukukun uygulanmasına neden olan iç hukuk kuralları olarak tanımlanabilir.)
3-Milletlerarası ticari örf ve adet kuralları ve Teamül Kuralları (Uluslararası karakterli ticari ve ekonomik sözleşmelerde yaygın bir şekilde kullanılan örf-adet kurallarıdır.)
4-Milletlerarası sözleşmeler (Anayasa’nın 90. maddesine göre, usulüne uygun olarak onaylanıp, yürürlüğe konan uluslararası anlaşmalar kanun hükmündedir.